Grupa za vreme i frekvenciju zadužena je za realizaciju osnovne jedinice SI sistema za vreme - sekunde. Grupa se bavi istraživanjem i razvojem etalona jedinica osnovnih i izvedenih veličina; razvojem i primenom novih metoda prenošenja vrednosti jedinica; usavršavanjem i poboljšavanjem metroloških svojstava postojećih etalona i metoda; obezbeđivanjem i održavanjem sledivosti i metroloških svojstava nacionalnih i referentnih etalona; obezbeđivanjem priznavanja i potvrđivanja mogućnosti merenja i etaloniranja u okviru Aranžmana o međusobnom priznavanju nacionalnih etalona i uverenja o etaloniranju i merenju (MRA); pripremom metroloških propisa za merila koja podležu obavezi ispitivanja tipa i overavanja i metrološkom ekspertizom.
U Grupi se obavljaju i poslovi vezani za realizaciju distribucije zakonskog vremena.
U domenu naučne, industrijske i zakonske metrologije, Grupa za vreme i frekvenciju sprovodi etaloniranje etalona, kao i ispitivanje merila u svrhu odobrenja tipa merila iz oblasti vremena, frekvencije i brzine.
Poslovi u grupi pokriveni su integrisanim menadžmentom kvaliteta, a odvijaju se u skladu sa svim relevantnim tehničkim standardima
Grupa za vreme i frekvenciju poseduje nacionalni etalon za vreme i frekvenciju.
Pri Evropskom udruženju nacionalnih metroloških instituta – EURAMET, grupa pripada Tehničkom komitetu za vreme i frekvenciju (TC-TF).

Laboratorije:
• Laboratorija za vreme i frekvenciju;
• Laboratorija za distribuciju vremena;
• Laboratorija za merenje brzine i etaloniranje radnih etalona vremena i frekvencije

Mogućnosti merenja i etaloniranja (SMSs)

Mogućnosti merenja i etaloniranja (SMSs) za vreme i frekvenciju objavljene su u bazi podataka Međunarodnog biroa za tegove i mere.

Projekti
• CIPM MRA BIPM CCTF-К001.UTC, ongoing key comparison in time (Calculation of the reference time scale UTC (Coordinated Universal Time)), from January 2006
• BIPM Rapid UTC (UTCr), Rapid realisation of the Coordinated Universal Time UTC, ongoing comparison, from March 2013
• EURAMET project 1519: UTC(k) definition point and reference delay measurement strategies, 2021-2022
• EURAMET project 1485 (TF-S1): Comparison of time interval measurements, 2021
• EURAMET project 1152: GNSS receiver performance monitoring, ongoing from 2010.
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje izvora frekvencije“, Protokol PT-V-TF-1-2022, novembar 2022
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora funkcija“, Protokol PT-V-TF-1-2020, jul 2021
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora funkcija“, Protokol PT-V-TF-1-2018, oktobar 2018
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-1-2017, jul 2018
• BIPM Capacity Building & Кnowledge Transfer Programme – „Effective participation in Coordinated Universal Time (UTC)”, February 2018
• PT šema, Bilateralno poređenje „Etaloniranje stabilnosti frekvencije“, Protokol PT-V-TF-2-2017, novembar 2017
• PT šema, Bilateralno poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-4-2016, novembar-decembar 2016
• PT šema, Bilateralno poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-3-2016, novembar 2016
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-2-2016, oktobar-novembar 2016
• BIPM G1G2_1011_2016 (BIPM calibrations of time transfer equipment)/ EURAMET project 1156, European GNSS link calibration campaigns in support of CCTF-К001.UTC - GPS calibration of BIM, UME, BOM, DMDM, IMBH, INRIM equipment with respect to ROA G1 (1011-2016), May 2016.
• Twinning project “Strengthening Capacities of National Quality Infrastructure and Conformity Assessment Services in the Republic of Serbia“, IPA 2013 – SR 13 IB EC 01, Partners: Czech Metrology Institute (CMI), Czech Office for Standards, Metrology and Testing (UNMZ), Czech Institute for Accreditation (CAI), Activity 1.1.2: Support in review of the secondary legislation in force in the area of metrology, April-May 2016
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-1-2016, januar-februar 2016
• EURAMET Focus Group on Facilitating National Metrology Infrastructure Development (EURAMET FG-FNMID) - „Training on Time and Frequency Dissemination In Packet – Oriented Networks” in Belgrade, organized by Euramet, PTB and DMDM, November 2015
• European Commission, Bilateral screening meeting with Serbia, Examination of the Preparedness of Serbia in the field of Chapter 14 Transport policy and Chapter 21 Trans-European networks, February 2015
• EURAMET project peer visits and reviews of QMSs in BIM and DMDM, Ref. 1208, started: 2011-11-01: Group for Time, Frequency and Time Dissemination of Directorate of measures and precious metals (DMDM), in the technical field of time and frequency, December 2011.
• PT šema, Međulaboratorijsko poređenje: ²Etaloniranje etalona frekvencije² (kvarcnog časovnika), Protokol PT-V-EF-1-2011, jun-jul 2011.
• EURAMET project 1117, Survey of European countries' legal time regulations and practices, January-April 2011
Project EuropeAid/125357/D/SER/YU, Technical assistance to quality infrastructure institutions in the Republic of Serbia - Training on standards for international time scales and dissemination of time and frequency standards, July 2009.
• EURAMET project 1018, Survey of GNSS receivers in use for time transfer in T&F labs, January-March 2008
• EURAMET project 1017, Workshop for EURAMET T&F laboratories, March 2008.
• BIPM Relative characterization of GPS time equipment delays at the OP, AOS, GUM, LT, TP, BEV, OMH, NIMB, NMC, and ZMDM - Calibration of a GPS Receiver using the traveling TTS2 receiver, December 2006
• EUROMET supplementary comparison TF.TI-К1 "Comparison of time interval (cable delay) measurement", November-December 2005

Spisak stručnih radova
Objavljeni stručni radovi metrologa Grupe za vreme i frekvenciju

Spisak stručnih radova

Кontakt
Rukovodilac grupe za vreme i frekvenciju
Snežana Renovica, dipl. inž.
telefon: +381 11 20 24 461
mobilni: +381 66 860 4117
faks: +381 11 21 81 668
E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Adresa
Direkcija za mere i dragocene metale
Odsek za električne veličine
Mike Alasa 14,
11000 Beograd
Republika Srbija

Merilo je uređaj koji se koristi za merenje, sam ili u sklopu sa jednim ili više dopunskih uređaja.
Stavljanje na tržište, i upotreba merila, kao i ocenjivanje usaglašenosti merila sa propisanim zahtevima uređeno je Zakonom o metrologiji („Službeni glasnik RS”, broj 15/16). Vrste merila za koje je propisano sprovođenje postupka ocenjivanja usaglašenosti, odobrenje tipa merila, odnosno overavanje merila, navedene su u Pravilniku o vrstama merila koja podležu zakonskoj kontroli („Službeni glasnik RS”, br. 37/21 i 84/22).

Zahtevi za određene vrste merila su uređeni Pravilnikom o merilima („Službeni glasnik RS”, broj 3/18) koji je usklađen sa svim načelima i bitnim zahtevima iz Direktive 2014/32/EU Evropskog parlamenta i Saveta od 26. februara 2014. godine. Pravilnikom se propisuju zahtevi za određene vrste merila, i to za: vodomere, gasomere i uređaje za konverziju zapremine, brojila aktivne električne energije, merila toplotne energije, merne sisteme za neprekidno i dinamičko merenje količina tečnosti koje nisu voda, vage sa automatskim funkcionisanjem, taksimetre, materijalizovane mere, merila dimenzija i analizatore izduvnih gasova, koji se odnose na projektovanje i izradu merila i komponenti u tim merilima, sadržina tehničke dokumentacije; postupci za ocenjivanje usaglašenosti; znak usaglašenosti i označavanje usaglašenosti; uslovi koje mora da ispuni telo za ocenjivanje usaglašenosti da bi bilo imenovano za ocenjivanje usaglašenosti merila.

Postupke ocenjivanja usaglašenosti merila sprovode tela za ocenjivanje usaglašenosti (imenovana tela).

Pravilnik je praćen Spiskom srpskih standarda iz oblasti merila, koji se redovno ažurira u skladu sa spiskom harmonizovanih standarda objavljenim u Službenom listu EU. Takođe, Pravilnik je praćen i Spiskom srpskih standarda (normativnih dokumenata) u oblasti merila kojim se omogućava primena određenih dokumenata međunarodne organizacije za zakonsku merologiju (preporuke OIML) u postupku ocenjivanja usaglašenosti merila, i za koje je informacija o prihvatanju od strane Evropske Komisije objavljena u Službenom listu EU.
Vrste merila koja su navedena u Pravilniku o vrstama merila koja podležu zakonskoj kontroli, a koja nisu obuhvaćena Pravilnikom o merilima i Pravilnikom o vagama sa neautomatskim funkcionisanjem, odnosno zahtevi za ta merila, uređeni su nacionalnim propisima u skladu sa određenim dokumentima međunarodne organizacije za zakonsku metrologiju (preporuke OIML).

Pravilnik o neautomatskim vagama objavljen je u „Službenom glasniku RS”, broj 29/18 od 13. aprila 2018. godine. Ovaj pravilnik je donet u cilju usklađivanja nacionalnog zakonodavstva sa svim načelima i bitnim zahtevima iz Direktive 2014/31/EU Evropskog parlamenta i Saveta od 26. februara 2014. godine o neautomatskim vagama.

Pravilnikom se propisuju zahtevi za neautomatske vage koji se odnose na projektovanje i izradu neautomatskih vaga i komponenti u tim vagama, sadržina tehničke dokumentacije; postupci za ocenjivanje usaglašenosti; znak usaglašenosti i označavanje usaglašenosti; uslovi koje mora da ispuni telo za ocenjivanje usaglašenosti da bi bilo imenovano za ocenjivanje usaglašenosti vaga sa neautomatskim funkcionisanjem.

Postupke ocenjivanja usaglašenosti merila sprovode Direkcija za mere i dragocene metale i tela za ocenjivanje usaglašenosti (imenovana tela).
Pravilnik je praćen Spiskom srpskih standarda iz oblasti vaga sa neautomatskim funkcionisanjem koji se redovno ažurira u skladu sa spiskom harmonizovanih standarda koji se objavljuje u Službenom listu EU.

Poslovi i zadaci
Odeljenje za pravne, poslove ljudskih resursa, i informatičke poslove obavlja poslove koji se odnose na: pripremu nacrta i predloga opštih i drugih akata; praćenje i sprovođenje zakona i propisa značajnih za rad Direkcije; pripremu propisa iz oblasti zakonske metrologije i dragocenih metala; sprovođenje postupka ovlašćivanja za poslove overavanja merila; saradnju sa Državnim pravobranilaštvom i pravosudnim organima; pripremu zahteva za pokretanje prekršajnog postupka, ostvarivanje prava, dužnosti i odgovornosti zaposlenih iz rada i po osnovu rada; obavljanje personalnih poslova, obavljanje kancelarijskih, evidencionih i dokumentacionih poslova;  unapređenje i razvoj informacionih i komunikacionih tehnologija u Direkciji; administraciju i održavanje lokalne mreže, spoljnih komunikacija, interneta i računarskih programa; uvođenje, instalaciju i reinstalaciju sistemskog i mrežnog softvera, programskih sistema i baza podataka; bezbednost i zaštitu informacionog sistema Direkcije; obezbeđivanje informacione i dokumentacione osnove za izradu propisa iz oblasti metrologije; organizaciju sistematizovanja, obrade i korišćenja naučnih i stručnih informacija iz oblasti metrologije; učestvovanje u međunarodnoj saradnji u oblasti metrologije; pripremu informacija i staranje o ažuriranju internet prezentacije Direkcije; pripremu Glasnika i drugih publikacija Direkcije; promociju metrologije; saradnju sa institucijama, organima i organizacijama u cilju razmene informacija; postupanje po zahtevima za pristup informacijama iz delokruga rada Direkcije, kao i druge poslove iz ove oblasti.
U okviru Odeljenja za pravne, poslove ljudskih resursa, i informatičke poslove obrazovane su sledeće unutrašnje jedinice:

• Odsek za poslove ljudskih resursa i pravne poslove
• Grupa za informacione tehnologije i komunikaciju

Kontakt

Načelnik Odeljenja
Vanja Radojević Milošević
telefon: 011 20 24 432
faks: 011 21 81 728
E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Adresa

Direkcija za mere i dragocene metale
Odeljenje za pravne, poslove ljudskih resursa, i informatičke poslove
Mike Alasa 14,
11000 Beograd
Republika Srbija