LABORATORIJA ZA VREME I FREKVENCIJU

Poslovi i zadaci

• Ostvarivanje, održavanje i prenošenje vrednosti jedinice vremena, frekvencije i brzine
• Učestvovanje u realizaciji svetske skale vremena UTC
• Ostvarivanje nacionalne vremenske skale UTC(DMDM) – zakonsko vreme Republike Srbije - i stvaranje preduslova za njenu distribuciju
• Usavršavanje i poboljšavanje metroloških svojstava nacionalnog etalona vremena i frekvencije i obezbeđivanje njegovog učešća u međunarodnim aktivnostima
• Priznavanje i potvrđivanje mogućnosti merenja i etaloniranja u okviru Aranžmana o međusobnom priznavanju nacionalnih etalona i uverenja o etaloniranju i merenju (MRA)
• Razvoj i primena novih metoda prenošenja jedinica vremena i frekvencije
• Usavršavanje i poboljšavanje metroloških svojstava postojećih etalona i metoda
• Etaloniranje referentnih etalona vremena i frekvencije
• Etaloniranje etalona i merila korisnika u oblasti vremena i frekvencije
• Iniciranje i priprema propisa iz oblasti merenja vremena i frekvencije

Osnovni zadatak Laboratorije za vreme i frekvenciju je da ustanovi i održava nacionalnu vremensku skalu UTC(DMDM) i omogući stvaranje preduslova za njenu distribuciju u Republici Srbiji. To podrazumeva realizaciju jedinice vremena – sekunde, frekvencije - herca i vremenske skale kao neprekidne vremenske reference.

Nacionalni etalon vremena (frekvencije) je sistem čiji najvažniji deo čine atomski cezijumski časovnici. Nacionalni etalon jedinice vremena i frekvencije ima trostruku ulogu: kao etalon jedinice vremena – sekunde, kao izvor nacionalne vremenske skale UTC(DMDM) i kao izvor etalonskih frekvencija.

UTC (DMDM) predstavlja fizičku realizaciju UTC Republike Srbije i zvanično zakonsko vreme u Srbiji.
Univerzalno koordinirano vreme (UTC) je svetski etalon vremena - vremenska skala čije održavanje i objavljivanje podataka o njoj vrši Međunarodni biro za tegove i mere (Bureau International des Poids et Mesures, BIPM), u saradnji sa Međunarodnom službom za rotaciju Zemlje i referentne sisteme (International Earth Rotation and Reference Systems Service, IERS) i na koje se primenjuje lokalna korekcija u zavisnosti od geografske dužine, kao i korekcija za letnje vreme.
Vremenska skala UTC izvodi se iz Međunarodnog atomskog vremena (TAI). TAI je skala koja se izračunava u BIPM na osnovu podataka za više od 400 časovnika, koje šalju preko 80 laboratorija iz celog sveta. Od januara 2006. i naša laboratorija učestvuje u formiranju TAI skale. U tu svrhu vrše se svakodnevna kontinuirana merenja - poređenja vremena našeg nacionalnog etalona za vreme i frekvenciju sa vremenom časovnika na satelitima sistema za globalno pozicioniranje (GPS, GNSS), što predstavlja i ključno poređenje sa oznakom CCTF-К001.UTC i način održavanja sledivosti nacionalnog etalona.

Rezultati naših merenja u okviru ključnog poređenja objavljuju se u mesečnom biltenu Circular-T.

(https://www.bipm.org/en/bipm-services/timescales/time-ftp/Circular-T.html)

Od 2013., naša laboratorija svakodnevno učestvuje i u projektu BIPM Rapid UTC (UTCr). UTCr je atomska vremenska skala koja omogućava laboratorijama učesnicama da prate upravljanje svojih časovnika na kraćim intervalima, nego sa mesečnim Sircular-T. Odstupanje ove skale u odnosu na referentnu UTC je manje od 2 ns.

Jednom nedeljno, BIPM Time Department objavljuje rezultate ovih merenja u zvaničnom biltenu official "Rapid UTC" solution, UTCr.

(https://www.bipm.org/en/bipm-services/timescales/time-ftp/Rapid-UTC.html)

Mogućnosti merenja i etaloniranja (CMCs)

Mogućnosti merenja i etaloniranja (CMCs) za vreme i frekvenciju objavljene su u bazi podataka Međunarodnog biroa za tegove i mere.

Projekti

1. CIPM MRA BIPM CCTF-K001.UTC, ongoing key comparison in time (Calculation of the reference time scale UTC (Coordinated Universal Time)), from January 2006

2. BIPM Rapid UTC (UTCr), Rapid realisation of the Coordinated Universal Time UTC, ongoing comparison, from March 2013

3. PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora funkcija“, Protokol PT-V-TF-1-2018, oktobar 2018

4. PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-1-2017, jul 2018

5. BIPM Capacity Building & Knowledge Transfer Programme – „Effective participation in Coordinated Universal Time (UTC)”, February 2018

6. PT šema, Bilateralno poređenje „Etaloniranje stabilnosti frekvencije“, Protokol PT-V-TF-2-2017, novembar 2017

7. EURAMET project 1152, GNSS receiver performance monitoring, ongoing from 2010.

8. PT šema, Bilateralno poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-4-2016, novembar-decembar 2016

9. PT šema, Bilateralno poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-3-2016, novembar 2016

10. PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-2-2016, oktobar-novembar 2016

11. BIPM G1G2_1011_2016 (BIPM calibrations of time transfer equipment)/ EURAMET project 1156, European GNSS link calibration campaigns in support of CCTF-K001.UTC - GPS calibration of BIM, UME, BOM, DMDM, IMBH, INRIM equipment with respect to ROA G1 (1011-2016), May 2016.

12. Twinning project “Strengthening Capacities of National Quality Infrastructure and Conformity Assessment Services in the Republic of Serbia“, IPA 2013 – SR 13 IB EC 01, Partners: Czech Metrology Institute (CMI), Czech Office for Standards, Metrology and Testing (UNMZ), Czech Institute for Accreditation (CAI), Activity 1.1.2: Support in review of the secondary legislation in force in the area of metrology, April-May 2016

13. PT šema, Međulaboratorijsko poređenje „Etaloniranje generatora frekvencija“, Protokol PT-V-TF-1-2016, januar-februar 2016

14. EURAMET Focus Group on Facilitating National Metrology Infrastructure Development (EURAMET FG-FNMID) - „Training on Time and Frequency Dissemination In Packet – Oriented Networks” in Belgrade, organized by Euramet, PTB and DMDM, November 2015

15. European Commission, Bilateral screening meeting with Serbia, Examination of the Preparedness of Serbia in the field of Chapter 14 Transport policy and Chapter 21 Trans-European networks, February 2015

16. EURAMET project peer visits and reviews of QMSs in BIM and DMDM, Ref. 1208, started: 2011-11-01: Group for Time, Frequency and Time Dissemination of Directorate of measures and precious metals (DMDM), in the technical field of time and frequency, December 2011.

17. PT šema, Međulaboratorijsko poređenje: ²Etaloniranje etalona frekvencije² (kvarcnog časovnika), Protokol PT-V-EF-1-2011, jun-jul 2011.

18. EURAMET project 1117, Survey of European countries' legal time regulations and practices, January-April 2011

19. Project EuropeAid/125357/D/SER/YU, Technical assistance to quality infrastructure institutions in the Republic of Serbia - Training on standards for international time scales and dissemination of time and frequency standards, July 2009.

20. EURAMET project 1018, Survey of GNSS receivers in use for time transfer in T&F labs, January-March 2008

21. EURAMET project 1017, Workshop for EURAMET T&F laboratories, March 2008.

22. BIPM Relative characterization of GPS time equipment delays at the OP, AOS, GUM, LT, TP, BEV, OMH, NIMB, NMC, and ZMDM - Calibration of a GPS Receiver using the traveling TTS2 receiver, December 2006

23. EUROMET supplementary comparison TF.TI-K1 "Comparison of time interval (cable delay) measurement", November-December 2005

Kontakt

Šef odseka
Snežana Renovica, dipl. inž.
telefon: 011 20 24 407; 066 860 4117
faks: 011 21 81 668
E-mail: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli.

Adresa
Direkcija za mere i dragocene metale
Grupa za vreme, frekvenciju i distribuciju vremena
Mike Alasa 14,
11000 Beograd
Republika Srbija